Αυτό που γίνεται τους δύο τελευταίους μήνες με τα μεταχειρισμένα σκάφη, δεν έχει προηγούμενο στη τριακονταετή ιστορία του "boating" αναψυχής στη χώρα μας. 'Οπως η παρατεταμένη οικονομική κρίση και η απίστευτης διάρκειας ύφεση (5,6% το πρώτο τρίμηνο του 2013!) στραγγαλίζει όλο και μεγαλύτερες ομάδες εργαζομένων και επαγγελματιών, δημιουργείται ένας "πανικός" που οδηγεί πολλούς στο να "σκοτώσουν" τα σκάφη τους, είτε επειδή έχουν αξεπέραστες ανάγκες, είτε επειδή φοβούνται ότι αν περιμένουν δεν θα μπορέσουν ούτε καν να τα...χαρίσουν στο μέλλον. Αυτή τη μαζική παράνοια, όμοια μ' αυτή ας πούμε που οδηγεί σε εκατόμβες νεκρών σε clubs και σε στάδια όταν το πλήθος ποδοπατιέται προσπαθώντας να φύγει -συνήθως απο την λάθος έξοδο και με τον λάθος τρόπο- σε περίπτωση πυρκαγιάς, εκμεταλλεύονται οι επιτήδειοι που ενδημούν στη χώρα μας και εμφανίζονται, σαν τα μαύρα πουλιά του θανάτου, σε περιόδους εθνικής καταστροφής. Είναι αυτοί που χαρακτηρίζονται ως "μαυραγορίτες", και παρ' οτι ο όρος είναι αδόκιμος και ανακριβής πλέον (αφού έχει αντικατασταθεί από το πιο μοντέρνο και πολιτικώς ορθό "κερδοσκόποι"), στη συνείδηση του κόσμου συμβολίζει μια χαρά τον χαρακτήρα του ατόμου που περιστασιακά ή κατ' επάγγελμα εκμεταλλεύεται την αδυναμία και την δυστυχία του άλλου προκειμένου να βγάλει άμεσο και σημαντικό κέρδος, και εάν η κατάσταση "τραβήξει", να σχηματίσει και μεγάλη περιουσία.
Είναι νόμος της φύσης και της ζωής το ότι πλην του οριστικού (φυσικού) θανάτου, όλα τα άλλα πηγαίνουν και έρχονται, καταστρέφονται και αναδημιουργούνται, χαλάνε και επισκευάζονται, πέφτουν και ξανασηκώνονται. Είναι λοιπόν κάτι περισσότερο απο "μαθηματικώς βέβαιον" ότι σε ΣΥΝΤΟΜΟ -κατά την προσωπική μου άποψη- χρονικό διάστημα, η γενικευμένη κρίση της χώρας μας που επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα θα ισορροπήσει και, αν μου επιτρέπεται η έκφραση, θα γίνει πιο "στοχευμένη". Δηλαδή, ΔΕΝ θα έρθει κάποια ταχεία ανάκαμψη όπως ψευδώς διατείνονται οι κυβερνώντες, και οι δείκτες της ανεργίας ΔΕΝ θα μειωθούν, όπως και οι μισθοί και οι συντάξεις ΔΕΝ θα επανέλθουν στα προ κρίσης επίπεδα. Αυτό όμως που θα συμβεί (παρ' ότι η αντιπολίτευση ψευδώς ομνύει περί του αντιθέτου) είναι ότι θα σταματήσει η κατρακύλα, και σταδιακά θα επιστρέψει το "αίσθημα ασφάλειας" σε όσους δεν έχουν επηρεασθεί σημαντικά ή και καθόλου απο την κρίση της τελευταίας τριετίας. Και είναι πολλοί αυτοί, ξεκινώντας απο δημοσίους υπαλλήλους και φτάνοντας σε μεγαλοστελέχη του ιδιωτικού τομέα, καθώς και σε πάμπολλους μικρούς και μεγάλους επιχειρηματίες (ποιών κλάδων? Μα αυτών που δεν βγαίνουν να παραπονεθούν και να κλάψουν στην τηλεόραση -η οποία τηλεόραση, παρεμπιπτόντως, ποτέ δεν φιλοξενεί ανέργους!). Οταν λοιπόν οι παραπάνω αρχίσουν να ξοδεύουν κάτι περισσότερο και να "ανοίγονται", τότε σε συνδυασμό με την αύξηση του τουρισμού και τις κάποιες ξένες ψευτοεπενδύσεις, η αγορά θα αρχίσει να βλέπει και θετικά πρόσημα- πάντα σε σχέση με την άβυσσο στην οποία ευρέθη. Αυτά τα μετρήσιμα στοιχεία -και όχι τα παχειά λόγια των εμφανώς μετρίων και κάποιες φορές προφανώς ακατάλληλων πολιτικών- θα είναι αρκετά για να αντιστραφεί (αργά- αργά) το κλίμα, και απο απαισιόδοξο να γυρίσει προς το "ίσως και να υπάρχει ελπίδα".
Αμέσως μόλις αυτό συμβεί, και συγκεκριμένα πριν ακόμα γίνει αισθητή αυτή η αύρα συγκρατημένης αισιοδοξίας, η "αγορά" θα το έχει ήδη αντιληφθεί και θα έχει αντιδράσει, τόσο στο Χρηματιστήριο όσο και με την επιτάχυνση και ολοκλήρωση αγοραπωλησιών που σήμερα έχουν παγώσει ή "σέρνονται". Κι αυτό γιατί οι "κερδοσκόποι" έχουν την εμπειρία αλλά και το ένστικτο να διακρίνουν την στιγμή που οι τιμές θα σταματήσουν να πέφτουν και, μοιραία, θα αρχίσουν να ανεβαίνουν. Μπορεί λοιπόν να κάνουν ό,τι μπορούν για να "ρίξουν" την αγορά (όπως σε εσωτερικό αλλά και διεθνές επίπεδο συνέβη με την Ελλάδα, όπου η απαξίωση της κινητής και ακίνητης -ιδιωτικής και Δημόσιας- περιουσίας δεν έχει παγκόσμιο προηγούμενο), αλλά όταν "διαισθανθούν" ότι οι τιμές πλησιάζουν να πιάσουν πάτο, τότε κινούνται αστραπιαία και αρχίζουν να αγοράζουν γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες, αφού ξέρουν ότι την άλλη κιόλας μέρα τα πάντα μπορεί να είναι ακριβότερα, ή (προσέξτε το αυτό γιατί ισχύει και για τα σκάφη) οι "ευκαιρίες" να έχουν αποσυρθεί απο την αγορά, ή πολύ απλά να έχουν τελειώσει.
Αγαπητοί φίλοι, ένας ιδιώτης καταναλωτής μπορεί στη διάρκεια του ( "παραγωγικού οικονομικά") βίου του, να βρεθεί αντιμέτωπος με τρία αγαθά μεγάλης αξίας κατά τη στιγμή της αγοράς, που έχουν εντελώς διαφορετική "συμπεριφορά" στην πορεία του χρόνου. Με σειρά "όγκου πωλήσεων" αλλά και αντικειμενικής εξυπηρέτησης καθημερινών αναγκών, αυτά είναι:
Α) Τα αυτοκίνητα Ιδιωτικής Χρήσης: Απολύτως απαραίτητα στα άτομα του ενεργού πληθυσμού, οικονομικά και εύκολα στην απόκτηση, χάνουν άμεσα το 15% της αξίας τους, εντός 5ετίας το 45-60%, και μετά την δεκαετία απαξιώνονται πλήρως. Αναλογικά αυτό συμβαίνει σε όλα τα αυτοκίνητα πλην των συλλεκτικών (που σαν ποσοστό είναι τόσο μικρό ώστε δεν καταγράφεται καν). Σε κάθε περίπτωση, τα αυτοκίνητα πλέον κατασκευάζονται και πωλούνται περίπου σαν "αναλώσιμα" αγαθά, τα οποία έχουν ημερομηνία λήξεως που προσδιορίζεται μάλιστα απο Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης "περί τέλους ζωής οχημάτων". Δηλαδή, αγοράζεις ένα αυτοκίνητο χωρίς προσδοκίες διατήρησης αξιοπρεπούς αξίας πέραν των λίγων ετών που παραμένει σχετικά καινούριο και "επίκαιρο" (δεδομένου του ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες παρουσιάζουν νέα μοντέλα με ρυθμό πολυβόλου, ακόμα και στις λεγόμενες "premium" κατηγορίες). Εάν δεν μπορείς να το αλλάξεις με καινούριο στην διετία-τριετία, τότε αποσβένεις μέσω της χρήσης ολόκληρο το ποσόν της αγοράς τα επόμενα χρόνια, έχοντας μάλιστα και κάποια "υπεραξία" στο τέλος π.χ. των 15 ετών, όπως ας πούμε το ποσόν της απόσυρσης που θα πάρει ο ιδιοκτήτης για να οδηγήσει το παλιό αυτοκίνητό του στην πρέσσα.
Β) Οι κατοικίες (για ιδιοκατοίκηση και όχι προς εκμετάλλευση): Πανάκριβες και συχνά υπερκοστολογημένες, οι κατοικίες προσφέρονται για κατασκευαστικά κέρδη, αλλά και για την δημιουργία "φούσκας ακινήτων", όπως είδαμε να συμβαίνει στις Η.Π.Α., στην Ιρλανδία, στην Ισπανία και φυσικά στην Ελλάδα, στα καθ' ημάς λόγω της ανοησίας της διαφοράς αντικειμενικών και εμπορικών αξιών, μιας ανοησίας που θέριεψε με την ανοχή του κράτους και βεβαίως των "συνένοχων" Τραπεζών. Αντιπαρέρχομαι τον πειρασμό του να αναλύσω τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης και -κυρίως- το πόσο πιο σωστά από τους δικούς μας μαθητευόμενους μάγους αντιμετώπισαν οι κυβερνήσεις των δύο άλλων Ευρωπαϊκών χωρών το πρόβλημα (γιατί το "εργαλείο" της κοπής χρήματος το είχαν μόνο οι Η.Π.Α.), και πηγαίνω στην "οικονομική συμπεριφορά" αυτού του τόσο σημαντικού όσο και απολύτως απαραίτητου (ιδιόκτητου ή επ' ενοικίω) περιουσιακού στοιχείου: Τα ακίνητα, μέχρι προ τινος τουλάχιστον, αποτελούσαν όχι απλώς μακροπρόθεσμη επένδυση μια και η αξία τους αυξανόταν -αντι να μειώνεται- με το πέρασμα του χρόνου (πάντα αναλογικά, σε σχέση με την ηλικία, την κατασκευή και την περιοχή του ακινήτου), αλλά είχαν μεταβληθεί σε, περίπου, "χρηματιστηριακό προϊόν", όπου οι "επενδυτές"(αγοραστές) προσέβλεπαν σε γρήγορες υπεραξίες, κι έτσι δεν δίσταζαν να πάρουν δάνεια πολυετούς διάρκειας, σίγουροι ότι σχετικά σύντομα, η διαρκώς αυξανόμενη αξία του ακινήτου θα ξεπερνούσε κατά πολύ το ποσό του δανείου. Και αυτό φυσικά σήμαινε "ασφάλεια", αφού ακόμα και σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής, η πώληση του ακινήτου θα εξοφλούσε το δάνειο και θα απέφερε ακόμα και κέρδος. Δεν καμώνομαι τον "μετα θάνατον προφήτη" και δεν θα πω ότι "κακώς" συνέβαινε αυτό, γιατί παρά την υπερβολή, οι μεγάλοι υπεύθυνοι δεν είναι ούτε οι κατασκευαστές, ούτε οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό-οικοδομικό κλάδο, ουτε φυσικά και οι πολίτες που στέγασαν τις οικογένειές τους κάτω από το περίφημο "κεραμίδι", αλλά το Κράτος που δεν φρόντισε να συγκρατήσει τις τιμές κοντά στις αντικειμενικές, ελέγχοντας τα στεγαστικά δάνεια και κλείνοντας τα "παράθυρα" που επέτρεπαν στον ιδιώτη να πάρει π.χ. 100.000 Ευρώ δάνειο για να αγοράσει ένα διαμέρισμα, και...200.000 για να το επισκευάσει (δηλαδή να συμπληρώσει την διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και εμπορικής αξίας, στερώντας και απο το Κράτος τον-υπερβολικό- φόρο μεταβίβασης, με την έγκριση, την καθοδήγηση και την συνεργασία της Τράπεζας!). Παρ' όλα αυτά, ένα ακίνητο σήμερα διατηρεί, παρά την κρίση, την αξία του ψηλά, γύρω και πάνω απο την αντικειμενική, (εκτός των γνωστών υποβαθμισμένων και επικίνδυνων περιοχών της πρωτεύουσας λόγω των παράνομων μεταναστών, κάτι το οποίο αποτελεί τεράστια και διαχρονική ευθύνη τόσο των Κυβερνήσεων όσο και -ιδιαίτερα- των αριστερών αντιπολιτεύσεων). Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι παρά τους κερδοσκόπους που κυκλοφορούν ασύδοτοι, παρά την κρίση και παρά το πάγωμα της αγοράς ακινήτων, οι τιμές τους διατηρούνται σε υψηλά και πάντως αξιοπρεπή επίπεδα, όμοια μ' αυτά ας πούμε που θα βρίσκονταν αν δεν είχε μεσολαβήσει μια δεκαετία αχαλίνωτων -και ανεξέλεγκτων απο την Πολιτεία- αυξήσεων.
Γ) Τα Σκάφη αναψυχής: Και μόνο δύο απο τα κλισέ που κυκλοφορούν για τα σκάφη αναψυχής, αρκούν για να τα τοποθετήσουν στη σωστή τους θέση. Το πρώτο: Με ένα σκάφος χαίρεσαι δύο φορές, την πρώτη όταν το αγοράζεις και την δεύτερη όταν το πουλάς. Και το δεύτερο: Ένα σκάφος αναψυχής μοιάζει με μια τρύπα στον ωκεανό όπου πετάς τα χρήματά σου (!). Επειδή όμως σίγουρα περιμένετε απο τον υπογράφοντα κάτι περισσότερο, ή τέλος πάντων διαφορετικό από χιλιοειπωμένα κλισέ (ασχετο: Αυτό το "γεμίζω τις μπαταρίες μου", πότε θα τιμωρηθεί με έκπτωση απο το δημοσιογραφικό επάγγελμα?), ιδού, αμέσως τοποθετούμαι, και τοποθετώ τα σκάφη στην απολύτως τελευταία θέση από άποψη αναγκαιότητας, χρησιμότητας, επενδυτικής αξίας, σκοπιμότητας, σχέσης κόστους προς χρήση, "μαζικότητας", λαϊκής αποδοχής (προσέξτε: "αποδοχής", όχι "επιθυμίας") και βεβαίως αριθμού παραχθέντων/πωληθέντων μονάδων. Από την άλλη πλευρά όμως, τα σκάφη αναψυχής έχουν και πολλά θετικά σημεία απο οικονομικής σκοπιάς, και σαφώς υπερέχουν των αυτοκινήτων μια και δεν απαξιώνονται τόσο γρήγορα, κρατούν ψηλά και σταθερά τις τιμές τους σαν μεταχειρισμένα, δέχονται ανακαινίσεις και ανανεώσεις εμφάνισης, εξοπλισμού και κινητήρων που τους δίνουν "νέα ζωή", δεν έχουν -θεωρητικά- όρια ηλικίας, και παρά την πρόοδο του ναυπηγικού σχεδιασμού, ακόμα και τα παλιότερα "κλασσικά" σχήματα παραμένουν στην αγορά, έχοντας μάλιστα και πολλούς φανατικούς οπαδούς.
'Ενα σκάφος αναψυχής χάνει άμεσα ένα μεγάλο ποσοστό της αξίας του (έως και το 30% ανάλογα με την κατηγορία), ενώ στη συνέχεια φτάνει στο 50% στην δεκαετία-δεκαπενταετία (αναλόγως κατάστασης και ωρών χρήσης) ΚΑΙ ΜΕΝΕΙ ΕΚΕΙ, δηλαδή, με τις ανακαινίσεις και συντηρήσεις που οπωσδήποτε δέχεται για να παραμένει αξιόπλοο, διατηρεί πολύ ψηλά την αξία του. Μπορεί λοιπόν να μην αποτελεί "επένδυση" (όπως ήταν τα ακίνητα προ κρίσης και όπως σύντομα θα ξαναγίνουν γιατί ό,τι πέφτει ανεβαίνει), αλλά ένα σκάφος αναψυχής σίγουρα αποσβένει μέσα σε λίγα χρόνια την αξία του μέσω της ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ της χρήσης που προσφέρει, ενώ στη συνέχεια αποτελεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο κεφάλαιο για τον ιδιοκτήτη του. Πως έγινε τώρα και στην θαλασσινή μας χώρα ανετράπησαν όλα αυτά και τα σκάφη αναψυχής κυριολεκτικά "σκοτώνονται" στο 1/4 και 1/5 της αξίας τους, είναι κάτι που δεν μπορεί να οφείλεται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση και στην "ανέχεια", αλλά και σε αυτά που ανέφερα στην αρχή: Στην ψυχολογία της μάζας, που ωθεί τους ιδιοκτήτες να πασχίζουν να ξεφορτωθούν τα σκάφη τους, έχουν- δεν έχουν ανάγκη, λες και δεν θα υπάρξει αύριο, και στην ύπαρξη πολλών "κερδοσκόπων" (ή "μαυραγοριτών", α λα παλαιά). Και ξέρετε, "κερδοσκόπος" (ή "μαυραγορίτης" όπως λέει ο λαός) γεννιέσαι, δεν γίνεσαι. Δηλαδή, δεν μπορεί ο καθένας να πάρει τηλέφωνο έναν χρεωκοπημένο επιχειρηματία, έναν άρρωστο ανθρωπο που ψάχνει χρήματα για να γίνει καλά, ή μια χαροκαμένη οικογένεια που πουλάει το σκάφος του εκλιπόντος, και να πεί: "Πουλάτε ένα σκάφος 9,5 μέτρα του 2009, 55.000 Ευρώ. Εγώ σας δίνω 20.000 άμεσα μετρητά, και να μου απαντήσετε μέχρι αύριο γιατί υπάρχουν κι άλλα σαν το δικό σας, ίσως δε και φθηνότερα". Για να το κάνεις αυτό πρέπει "να το έχεις μέσα σου", γιατί οι κανονικοί άνθρωποι θα έκαναν μια χαμηλότερη μεν- όχι προσβλητική δε προσφορά, που να μην εκμεταλλεύεται απροκάλυπτα και ανενδοίαστα την ανάγκη του άλλου.
Ανεξάρτητα με την κάθε περίπτωση, γεγονός παραμένει ότι η κρίση έχει κορυφωθεί και δεν υπάρχει απολύτως κανένας λογος να συνεχίσουν να πέφτουν οι τιμές. 'Ηδη τα φτηνά σκάφη έχουν όλα πουληθεί, και στις Μικρές Αγγελίες που μπορείτε να δείτε σε διαδικτυακούς χώρους σαν το car.gr, υπάρχουν μικρά και σχετικά παλιά σκάφη σε τιμές που μόνο γέλιο μπορούν να φέρουν, καθώς οι ιδιοκτήτες τους νομίζουν ότι πουλάνε το θαλασσινό αντίστοιχο ενος Smart diesel και ζητούν, σε κάποιες περιπτώσεις, τα ίδια ή και περισσότερα χρήματα μ' αυτά που πλήρωσαν για το μετριότατο και παρωχημένο φουσκωτό τους το μακρινό 2000, τότε που οι τετράχρονες εξωλέμβιες θεωρούνταν απο τους πολλούς προϊόντα επιστημονικής φαντασίας! Ή του ύψους ή του βάθους αυτός ο λαός τέλος πάντων, γι' αυτό και με κάθε σεβασμό στις προσωπικές ανάγκες του καθενός, σας "συμβουλεύω" να αποσύρετε το σκάφος σας για ένα διάστημα απο την αγορά μεταχειρισμένων, και να το επαναφέρετε με "κανονική" τιμή. Και ποιά είναι η "κανονική τιμή", θα ρωτήσετε. Κατά πρώτον, τα σκάφη αναψυχής είναι τόσο ακριβά σαν καινούρια ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ, λόγω των πανάκριβων κινητήρων και του ποιοτικού ηλεκτρικού-ηλεκτρονικού εξοπλισμού τους, και όχι γιατί ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας του σκάφους ήθελε να γίνει πλούσιος (δείξτε μου έναν του κλάδου σκαφών στην Ελλάδα που "έγινε πλούσιος" την τελευταία δεκαετία). Αρα, ένα σκάφος πενταετίας-δεκαετίας, πρέπει να πουληθεί τουλάχιστον στο 60% της αξίας των μηχανών συν το 50% της αξίας του σκάφους και του εξοπλισμού. Αν όλοι επιμείνουν σε αυτόν τον χονδρικό υπολογισμό (φυσικά για τα καινούρια και με ελάχιστες ώρες σκάφη η τιμή αυξάνεται κατα 10-20%), τότε η αγορά θα ισορροπήσει, οι ιδιοκτήτες δεν θα χάσουν το κεφάλαιό τους και οι ενδιαφερόμενοι θα αρκεστούν σ' αυτά που μπορούν να πληρώσουν, και δεν θα επιχειρούν με προσφορές τύπου "εγώ τόσα μπορώ να δώσω" να αγοράσουν εννιάμετρα στα λεφτά ενος συμβατικού tender! Όχι άλλη νεοελληνική πονηριά, χορτάσαμε!!
Αυτά προς το παρόν, και σύντομα θα επανέλθουμε με νέο άρθρο όπου θα αναλύονται μία προς μία οι διάφορες κατηγορίες σκαφών, πάντα στην αγορά των μεταχειρισμένων. Και μια τελευταία υπενθύμιση, κάτι σαν "άσκηση": Αν έχετε κάποιο σκάφος προς πώληση και δέχεστε προσφορές, καθίστε και ψάξτε αν με τα χρήματα που σας δίνουν μπορείτε ΣΗΜΕΡΑ να αγοράσετε ένα σκάφος περίπου σαν το δικό σας. Θα διαπιστώσετε ότι ίσως θα φτάνουν για τον... κινητήρα! Πείτε το αυτό λοιπόν στον υποψήφιο, και συστήστε του να πάρει εκείνος ένα εξωλέμβιο με τα λεφτά που διαθέτει, και όταν μαζέψει κι άλλα να πάρει και το σκάφος! Καληνύχτα Ελλάδα, καλημέρα Ελληνικό καλοκαίρι!
Δημήτρης Παπανδρέου
Είναι νόμος της φύσης και της ζωής το ότι πλην του οριστικού (φυσικού) θανάτου, όλα τα άλλα πηγαίνουν και έρχονται, καταστρέφονται και αναδημιουργούνται, χαλάνε και επισκευάζονται, πέφτουν και ξανασηκώνονται. Είναι λοιπόν κάτι περισσότερο απο "μαθηματικώς βέβαιον" ότι σε ΣΥΝΤΟΜΟ -κατά την προσωπική μου άποψη- χρονικό διάστημα, η γενικευμένη κρίση της χώρας μας που επηρεάζει τους πάντες και τα πάντα θα ισορροπήσει και, αν μου επιτρέπεται η έκφραση, θα γίνει πιο "στοχευμένη". Δηλαδή, ΔΕΝ θα έρθει κάποια ταχεία ανάκαμψη όπως ψευδώς διατείνονται οι κυβερνώντες, και οι δείκτες της ανεργίας ΔΕΝ θα μειωθούν, όπως και οι μισθοί και οι συντάξεις ΔΕΝ θα επανέλθουν στα προ κρίσης επίπεδα. Αυτό όμως που θα συμβεί (παρ' ότι η αντιπολίτευση ψευδώς ομνύει περί του αντιθέτου) είναι ότι θα σταματήσει η κατρακύλα, και σταδιακά θα επιστρέψει το "αίσθημα ασφάλειας" σε όσους δεν έχουν επηρεασθεί σημαντικά ή και καθόλου απο την κρίση της τελευταίας τριετίας. Και είναι πολλοί αυτοί, ξεκινώντας απο δημοσίους υπαλλήλους και φτάνοντας σε μεγαλοστελέχη του ιδιωτικού τομέα, καθώς και σε πάμπολλους μικρούς και μεγάλους επιχειρηματίες (ποιών κλάδων? Μα αυτών που δεν βγαίνουν να παραπονεθούν και να κλάψουν στην τηλεόραση -η οποία τηλεόραση, παρεμπιπτόντως, ποτέ δεν φιλοξενεί ανέργους!). Οταν λοιπόν οι παραπάνω αρχίσουν να ξοδεύουν κάτι περισσότερο και να "ανοίγονται", τότε σε συνδυασμό με την αύξηση του τουρισμού και τις κάποιες ξένες ψευτοεπενδύσεις, η αγορά θα αρχίσει να βλέπει και θετικά πρόσημα- πάντα σε σχέση με την άβυσσο στην οποία ευρέθη. Αυτά τα μετρήσιμα στοιχεία -και όχι τα παχειά λόγια των εμφανώς μετρίων και κάποιες φορές προφανώς ακατάλληλων πολιτικών- θα είναι αρκετά για να αντιστραφεί (αργά- αργά) το κλίμα, και απο απαισιόδοξο να γυρίσει προς το "ίσως και να υπάρχει ελπίδα".
Αμέσως μόλις αυτό συμβεί, και συγκεκριμένα πριν ακόμα γίνει αισθητή αυτή η αύρα συγκρατημένης αισιοδοξίας, η "αγορά" θα το έχει ήδη αντιληφθεί και θα έχει αντιδράσει, τόσο στο Χρηματιστήριο όσο και με την επιτάχυνση και ολοκλήρωση αγοραπωλησιών που σήμερα έχουν παγώσει ή "σέρνονται". Κι αυτό γιατί οι "κερδοσκόποι" έχουν την εμπειρία αλλά και το ένστικτο να διακρίνουν την στιγμή που οι τιμές θα σταματήσουν να πέφτουν και, μοιραία, θα αρχίσουν να ανεβαίνουν. Μπορεί λοιπόν να κάνουν ό,τι μπορούν για να "ρίξουν" την αγορά (όπως σε εσωτερικό αλλά και διεθνές επίπεδο συνέβη με την Ελλάδα, όπου η απαξίωση της κινητής και ακίνητης -ιδιωτικής και Δημόσιας- περιουσίας δεν έχει παγκόσμιο προηγούμενο), αλλά όταν "διαισθανθούν" ότι οι τιμές πλησιάζουν να πιάσουν πάτο, τότε κινούνται αστραπιαία και αρχίζουν να αγοράζουν γρήγορα και με συνοπτικές διαδικασίες, αφού ξέρουν ότι την άλλη κιόλας μέρα τα πάντα μπορεί να είναι ακριβότερα, ή (προσέξτε το αυτό γιατί ισχύει και για τα σκάφη) οι "ευκαιρίες" να έχουν αποσυρθεί απο την αγορά, ή πολύ απλά να έχουν τελειώσει.
Αγαπητοί φίλοι, ένας ιδιώτης καταναλωτής μπορεί στη διάρκεια του ( "παραγωγικού οικονομικά") βίου του, να βρεθεί αντιμέτωπος με τρία αγαθά μεγάλης αξίας κατά τη στιγμή της αγοράς, που έχουν εντελώς διαφορετική "συμπεριφορά" στην πορεία του χρόνου. Με σειρά "όγκου πωλήσεων" αλλά και αντικειμενικής εξυπηρέτησης καθημερινών αναγκών, αυτά είναι:
Α) Τα αυτοκίνητα Ιδιωτικής Χρήσης: Απολύτως απαραίτητα στα άτομα του ενεργού πληθυσμού, οικονομικά και εύκολα στην απόκτηση, χάνουν άμεσα το 15% της αξίας τους, εντός 5ετίας το 45-60%, και μετά την δεκαετία απαξιώνονται πλήρως. Αναλογικά αυτό συμβαίνει σε όλα τα αυτοκίνητα πλην των συλλεκτικών (που σαν ποσοστό είναι τόσο μικρό ώστε δεν καταγράφεται καν). Σε κάθε περίπτωση, τα αυτοκίνητα πλέον κατασκευάζονται και πωλούνται περίπου σαν "αναλώσιμα" αγαθά, τα οποία έχουν ημερομηνία λήξεως που προσδιορίζεται μάλιστα απο Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης "περί τέλους ζωής οχημάτων". Δηλαδή, αγοράζεις ένα αυτοκίνητο χωρίς προσδοκίες διατήρησης αξιοπρεπούς αξίας πέραν των λίγων ετών που παραμένει σχετικά καινούριο και "επίκαιρο" (δεδομένου του ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες παρουσιάζουν νέα μοντέλα με ρυθμό πολυβόλου, ακόμα και στις λεγόμενες "premium" κατηγορίες). Εάν δεν μπορείς να το αλλάξεις με καινούριο στην διετία-τριετία, τότε αποσβένεις μέσω της χρήσης ολόκληρο το ποσόν της αγοράς τα επόμενα χρόνια, έχοντας μάλιστα και κάποια "υπεραξία" στο τέλος π.χ. των 15 ετών, όπως ας πούμε το ποσόν της απόσυρσης που θα πάρει ο ιδιοκτήτης για να οδηγήσει το παλιό αυτοκίνητό του στην πρέσσα.
Β) Οι κατοικίες (για ιδιοκατοίκηση και όχι προς εκμετάλλευση): Πανάκριβες και συχνά υπερκοστολογημένες, οι κατοικίες προσφέρονται για κατασκευαστικά κέρδη, αλλά και για την δημιουργία "φούσκας ακινήτων", όπως είδαμε να συμβαίνει στις Η.Π.Α., στην Ιρλανδία, στην Ισπανία και φυσικά στην Ελλάδα, στα καθ' ημάς λόγω της ανοησίας της διαφοράς αντικειμενικών και εμπορικών αξιών, μιας ανοησίας που θέριεψε με την ανοχή του κράτους και βεβαίως των "συνένοχων" Τραπεζών. Αντιπαρέρχομαι τον πειρασμό του να αναλύσω τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης και -κυρίως- το πόσο πιο σωστά από τους δικούς μας μαθητευόμενους μάγους αντιμετώπισαν οι κυβερνήσεις των δύο άλλων Ευρωπαϊκών χωρών το πρόβλημα (γιατί το "εργαλείο" της κοπής χρήματος το είχαν μόνο οι Η.Π.Α.), και πηγαίνω στην "οικονομική συμπεριφορά" αυτού του τόσο σημαντικού όσο και απολύτως απαραίτητου (ιδιόκτητου ή επ' ενοικίω) περιουσιακού στοιχείου: Τα ακίνητα, μέχρι προ τινος τουλάχιστον, αποτελούσαν όχι απλώς μακροπρόθεσμη επένδυση μια και η αξία τους αυξανόταν -αντι να μειώνεται- με το πέρασμα του χρόνου (πάντα αναλογικά, σε σχέση με την ηλικία, την κατασκευή και την περιοχή του ακινήτου), αλλά είχαν μεταβληθεί σε, περίπου, "χρηματιστηριακό προϊόν", όπου οι "επενδυτές"(αγοραστές) προσέβλεπαν σε γρήγορες υπεραξίες, κι έτσι δεν δίσταζαν να πάρουν δάνεια πολυετούς διάρκειας, σίγουροι ότι σχετικά σύντομα, η διαρκώς αυξανόμενη αξία του ακινήτου θα ξεπερνούσε κατά πολύ το ποσό του δανείου. Και αυτό φυσικά σήμαινε "ασφάλεια", αφού ακόμα και σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής, η πώληση του ακινήτου θα εξοφλούσε το δάνειο και θα απέφερε ακόμα και κέρδος. Δεν καμώνομαι τον "μετα θάνατον προφήτη" και δεν θα πω ότι "κακώς" συνέβαινε αυτό, γιατί παρά την υπερβολή, οι μεγάλοι υπεύθυνοι δεν είναι ούτε οι κατασκευαστές, ούτε οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό-οικοδομικό κλάδο, ουτε φυσικά και οι πολίτες που στέγασαν τις οικογένειές τους κάτω από το περίφημο "κεραμίδι", αλλά το Κράτος που δεν φρόντισε να συγκρατήσει τις τιμές κοντά στις αντικειμενικές, ελέγχοντας τα στεγαστικά δάνεια και κλείνοντας τα "παράθυρα" που επέτρεπαν στον ιδιώτη να πάρει π.χ. 100.000 Ευρώ δάνειο για να αγοράσει ένα διαμέρισμα, και...200.000 για να το επισκευάσει (δηλαδή να συμπληρώσει την διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και εμπορικής αξίας, στερώντας και απο το Κράτος τον-υπερβολικό- φόρο μεταβίβασης, με την έγκριση, την καθοδήγηση και την συνεργασία της Τράπεζας!). Παρ' όλα αυτά, ένα ακίνητο σήμερα διατηρεί, παρά την κρίση, την αξία του ψηλά, γύρω και πάνω απο την αντικειμενική, (εκτός των γνωστών υποβαθμισμένων και επικίνδυνων περιοχών της πρωτεύουσας λόγω των παράνομων μεταναστών, κάτι το οποίο αποτελεί τεράστια και διαχρονική ευθύνη τόσο των Κυβερνήσεων όσο και -ιδιαίτερα- των αριστερών αντιπολιτεύσεων). Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι παρά τους κερδοσκόπους που κυκλοφορούν ασύδοτοι, παρά την κρίση και παρά το πάγωμα της αγοράς ακινήτων, οι τιμές τους διατηρούνται σε υψηλά και πάντως αξιοπρεπή επίπεδα, όμοια μ' αυτά ας πούμε που θα βρίσκονταν αν δεν είχε μεσολαβήσει μια δεκαετία αχαλίνωτων -και ανεξέλεγκτων απο την Πολιτεία- αυξήσεων.
Γ) Τα Σκάφη αναψυχής: Και μόνο δύο απο τα κλισέ που κυκλοφορούν για τα σκάφη αναψυχής, αρκούν για να τα τοποθετήσουν στη σωστή τους θέση. Το πρώτο: Με ένα σκάφος χαίρεσαι δύο φορές, την πρώτη όταν το αγοράζεις και την δεύτερη όταν το πουλάς. Και το δεύτερο: Ένα σκάφος αναψυχής μοιάζει με μια τρύπα στον ωκεανό όπου πετάς τα χρήματά σου (!). Επειδή όμως σίγουρα περιμένετε απο τον υπογράφοντα κάτι περισσότερο, ή τέλος πάντων διαφορετικό από χιλιοειπωμένα κλισέ (ασχετο: Αυτό το "γεμίζω τις μπαταρίες μου", πότε θα τιμωρηθεί με έκπτωση απο το δημοσιογραφικό επάγγελμα?), ιδού, αμέσως τοποθετούμαι, και τοποθετώ τα σκάφη στην απολύτως τελευταία θέση από άποψη αναγκαιότητας, χρησιμότητας, επενδυτικής αξίας, σκοπιμότητας, σχέσης κόστους προς χρήση, "μαζικότητας", λαϊκής αποδοχής (προσέξτε: "αποδοχής", όχι "επιθυμίας") και βεβαίως αριθμού παραχθέντων/πωληθέντων μονάδων. Από την άλλη πλευρά όμως, τα σκάφη αναψυχής έχουν και πολλά θετικά σημεία απο οικονομικής σκοπιάς, και σαφώς υπερέχουν των αυτοκινήτων μια και δεν απαξιώνονται τόσο γρήγορα, κρατούν ψηλά και σταθερά τις τιμές τους σαν μεταχειρισμένα, δέχονται ανακαινίσεις και ανανεώσεις εμφάνισης, εξοπλισμού και κινητήρων που τους δίνουν "νέα ζωή", δεν έχουν -θεωρητικά- όρια ηλικίας, και παρά την πρόοδο του ναυπηγικού σχεδιασμού, ακόμα και τα παλιότερα "κλασσικά" σχήματα παραμένουν στην αγορά, έχοντας μάλιστα και πολλούς φανατικούς οπαδούς.
'Ενα σκάφος αναψυχής χάνει άμεσα ένα μεγάλο ποσοστό της αξίας του (έως και το 30% ανάλογα με την κατηγορία), ενώ στη συνέχεια φτάνει στο 50% στην δεκαετία-δεκαπενταετία (αναλόγως κατάστασης και ωρών χρήσης) ΚΑΙ ΜΕΝΕΙ ΕΚΕΙ, δηλαδή, με τις ανακαινίσεις και συντηρήσεις που οπωσδήποτε δέχεται για να παραμένει αξιόπλοο, διατηρεί πολύ ψηλά την αξία του. Μπορεί λοιπόν να μην αποτελεί "επένδυση" (όπως ήταν τα ακίνητα προ κρίσης και όπως σύντομα θα ξαναγίνουν γιατί ό,τι πέφτει ανεβαίνει), αλλά ένα σκάφος αναψυχής σίγουρα αποσβένει μέσα σε λίγα χρόνια την αξία του μέσω της ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ της χρήσης που προσφέρει, ενώ στη συνέχεια αποτελεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο κεφάλαιο για τον ιδιοκτήτη του. Πως έγινε τώρα και στην θαλασσινή μας χώρα ανετράπησαν όλα αυτά και τα σκάφη αναψυχής κυριολεκτικά "σκοτώνονται" στο 1/4 και 1/5 της αξίας τους, είναι κάτι που δεν μπορεί να οφείλεται αποκλειστικά στην οικονομική κρίση και στην "ανέχεια", αλλά και σε αυτά που ανέφερα στην αρχή: Στην ψυχολογία της μάζας, που ωθεί τους ιδιοκτήτες να πασχίζουν να ξεφορτωθούν τα σκάφη τους, έχουν- δεν έχουν ανάγκη, λες και δεν θα υπάρξει αύριο, και στην ύπαρξη πολλών "κερδοσκόπων" (ή "μαυραγοριτών", α λα παλαιά). Και ξέρετε, "κερδοσκόπος" (ή "μαυραγορίτης" όπως λέει ο λαός) γεννιέσαι, δεν γίνεσαι. Δηλαδή, δεν μπορεί ο καθένας να πάρει τηλέφωνο έναν χρεωκοπημένο επιχειρηματία, έναν άρρωστο ανθρωπο που ψάχνει χρήματα για να γίνει καλά, ή μια χαροκαμένη οικογένεια που πουλάει το σκάφος του εκλιπόντος, και να πεί: "Πουλάτε ένα σκάφος 9,5 μέτρα του 2009, 55.000 Ευρώ. Εγώ σας δίνω 20.000 άμεσα μετρητά, και να μου απαντήσετε μέχρι αύριο γιατί υπάρχουν κι άλλα σαν το δικό σας, ίσως δε και φθηνότερα". Για να το κάνεις αυτό πρέπει "να το έχεις μέσα σου", γιατί οι κανονικοί άνθρωποι θα έκαναν μια χαμηλότερη μεν- όχι προσβλητική δε προσφορά, που να μην εκμεταλλεύεται απροκάλυπτα και ανενδοίαστα την ανάγκη του άλλου.
Ανεξάρτητα με την κάθε περίπτωση, γεγονός παραμένει ότι η κρίση έχει κορυφωθεί και δεν υπάρχει απολύτως κανένας λογος να συνεχίσουν να πέφτουν οι τιμές. 'Ηδη τα φτηνά σκάφη έχουν όλα πουληθεί, και στις Μικρές Αγγελίες που μπορείτε να δείτε σε διαδικτυακούς χώρους σαν το car.gr, υπάρχουν μικρά και σχετικά παλιά σκάφη σε τιμές που μόνο γέλιο μπορούν να φέρουν, καθώς οι ιδιοκτήτες τους νομίζουν ότι πουλάνε το θαλασσινό αντίστοιχο ενος Smart diesel και ζητούν, σε κάποιες περιπτώσεις, τα ίδια ή και περισσότερα χρήματα μ' αυτά που πλήρωσαν για το μετριότατο και παρωχημένο φουσκωτό τους το μακρινό 2000, τότε που οι τετράχρονες εξωλέμβιες θεωρούνταν απο τους πολλούς προϊόντα επιστημονικής φαντασίας! Ή του ύψους ή του βάθους αυτός ο λαός τέλος πάντων, γι' αυτό και με κάθε σεβασμό στις προσωπικές ανάγκες του καθενός, σας "συμβουλεύω" να αποσύρετε το σκάφος σας για ένα διάστημα απο την αγορά μεταχειρισμένων, και να το επαναφέρετε με "κανονική" τιμή. Και ποιά είναι η "κανονική τιμή", θα ρωτήσετε. Κατά πρώτον, τα σκάφη αναψυχής είναι τόσο ακριβά σαν καινούρια ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ, λόγω των πανάκριβων κινητήρων και του ποιοτικού ηλεκτρικού-ηλεκτρονικού εξοπλισμού τους, και όχι γιατί ο κατασκευαστής ή ο εισαγωγέας του σκάφους ήθελε να γίνει πλούσιος (δείξτε μου έναν του κλάδου σκαφών στην Ελλάδα που "έγινε πλούσιος" την τελευταία δεκαετία). Αρα, ένα σκάφος πενταετίας-δεκαετίας, πρέπει να πουληθεί τουλάχιστον στο 60% της αξίας των μηχανών συν το 50% της αξίας του σκάφους και του εξοπλισμού. Αν όλοι επιμείνουν σε αυτόν τον χονδρικό υπολογισμό (φυσικά για τα καινούρια και με ελάχιστες ώρες σκάφη η τιμή αυξάνεται κατα 10-20%), τότε η αγορά θα ισορροπήσει, οι ιδιοκτήτες δεν θα χάσουν το κεφάλαιό τους και οι ενδιαφερόμενοι θα αρκεστούν σ' αυτά που μπορούν να πληρώσουν, και δεν θα επιχειρούν με προσφορές τύπου "εγώ τόσα μπορώ να δώσω" να αγοράσουν εννιάμετρα στα λεφτά ενος συμβατικού tender! Όχι άλλη νεοελληνική πονηριά, χορτάσαμε!!
Αυτά προς το παρόν, και σύντομα θα επανέλθουμε με νέο άρθρο όπου θα αναλύονται μία προς μία οι διάφορες κατηγορίες σκαφών, πάντα στην αγορά των μεταχειρισμένων. Και μια τελευταία υπενθύμιση, κάτι σαν "άσκηση": Αν έχετε κάποιο σκάφος προς πώληση και δέχεστε προσφορές, καθίστε και ψάξτε αν με τα χρήματα που σας δίνουν μπορείτε ΣΗΜΕΡΑ να αγοράσετε ένα σκάφος περίπου σαν το δικό σας. Θα διαπιστώσετε ότι ίσως θα φτάνουν για τον... κινητήρα! Πείτε το αυτό λοιπόν στον υποψήφιο, και συστήστε του να πάρει εκείνος ένα εξωλέμβιο με τα λεφτά που διαθέτει, και όταν μαζέψει κι άλλα να πάρει και το σκάφος! Καληνύχτα Ελλάδα, καλημέρα Ελληνικό καλοκαίρι!
Δημήτρης Παπανδρέου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου